Жеймс Кукнинг афсонавий Endeavour кемаси топилди

Австралия миллий денгиз музейи тадқиқотчи Жеймс Кукнинг биринчи ва Австралиянинг шарқий қирғоқларига етиб борган Европанинг биринчи кемаси машҳур Endeavour чўкиб кетган жойни тасдиқлади. Узоқ вақт давомида унинг ҳалокати жойи баҳсли эди.

26 йиллик тарихий ва археологик тадқиқотларга асосланган янги ҳисоботга кўра, чўкиб кетган кема АҚШ Род-Айленд штатидаги Нюпорт бандаргоҳининг лойқа тубида жойлашган.

1768 йилда Endeavour Англиядан Тинч океани бўйлаб кашшоф саёҳатга чиқди. Экспедиция давомида кема капитани Жеймс Кук «номаълум жанубий ерларни» ҳужжатлаштирмоқчи бўлди. Натижада, у ва унинг экипажи биринчи марта Янги Зеландия ва Шарқий Австралия қирғоқларини харитага чизди.

Британияга қайтиб келгач, кема сотилди ва номи Lord Sandwich деб ўзгартирилди. Кейинчалик у Америка мустақиллиги урушида Британия қўшинларини ташишда хизмат қилди ва эскиргач, қамоқхонага айлантирилган. 1778 йилда французлар Наррагансетт кўрфазини тўсиб қўйганида, у ўнлаб бошқа эски кемалар билан бирга атайлаб чўктирилди.

Уни излаш жараёни 1999 йилда бошланди ва шундан бери денгиз археологлари бир неча кема қолдиқларини топди. 2022 йилда олимлар ниҳоят ҳақиқий Endeavour кемасини топди, аммо баъзи экспертлар идентификацияни эрта деб ҳисоблади. Далилларни тўплаш ва топилмаларини тасдиқлаш учун Австралия музейига уч йил керак бўлди.

«Бу бизнинг лойиҳа бўйича якуний баёнотимиз. Биз археологик гуруҳ ва 25 йилдан ортиқ вақт давомида ишлаган кўплаб мутахассисларга ўз миннатдорчилигимизни билдирмоқчимиз», деди музей директори Дарил Карп.