Россияга қарши янги санкциялар, Ҳамаснинг баёноти ва Сурия билан сулҳга рози бўлган Исроил – кун дайжести

Ўтган кун давомида жаҳонда рўй берган энг асосий воқеа ва янгиликлар шарҳи билан кундалик хабарномада таништирамиз.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

Ҳамас: Исроил Ғазодаги асирларни озод қилишга доир сулҳни рад этди

ҲАМАС ҳарбий қаноти Ал-Қассам бригадалари «Исроил Ғазода сақланаётган барча асирларни озод қилишни назарда тутган оташкесим битимини рад этгани» ҳамда агар келишувга эришилмаса, ҳаракат узоқ давом этадиган урушга тайёр эканини билдириб, баёнот берди.

Al-Jazeera нашрининг ёзишича, гуруҳ сўнгги ойларда барча асирларни бирдан озод қилишга қаратилган «комплекс келишув» таклиф қилган, бироқ Исроил бош вазири Бинямин Нетаняху ва унинг ўта ўнгчи вазирлари томонидан рад этилган.

ҲАМАС урушни тўхтатиш, Исроил қўшинларининг чиқиб кетиши ва Ғазо аҳолисига инсонпарварлик ёрдамини киритишни кафолатловчи битим тарафдори эканини таъкидлади.

Абу Убайданинг айтишича, агар Исроил ҳозирда Қатарда давом этаётган билвосита музокараларни тарк этса, ҲАМАС ҳеч қандай қисман келишувларга — жумладан ҳозир муҳокама қилинаётган 60 кунлик битимга — қайтишни кафолатламайди. Бу келишувга кўра, 10 нафар асир озод этилиши керак эди.

ҲАМАС ҳозирда Ғазода 50 кишини гаровда сақламоқда, шундан 20 нафари тирик экани тахмин қилинмоқда.

Жума куни Оқ уйда конгрессменлар билан кечки овқат чоғида сўзга чиққан АҚШ президенти Доналд Трамп, яна 10 нафар гаровдагилар тез орада озод қилинишини айтди.

«Биз асирларнинг кўп қисмини қайтариб олдик. Яна 10 нафари яқин орада озод этилади, ва умид қиламизки, бу тез орада якунланади», — деди Трамп, аммо тафсилот келтирмади.

У сўнгги ҳафталарда оташкесим ва гаровдагилар келишуви «яқин» эканини такрорлаб келмоқда, бироқ ҳозиргача ҳеч қандай реал натижа эълон қилинмаган.

Исроил аскарлари ҳанузгача қамал остидаги Ғазога гуманитар ёрдам киришига йўл қўймаяпти, очликдан азият чекаётган фаластинликларни эса GHF томонидан бошқарилаётган жойларда ўлдиришда давом этмоқда. Бундан ташқари, Исроил халқаро танқидларга қарамай, Рафаҳ вайроналари ўрнида концлагерга ўхшаш янги иншоот қуриш режасини олдинга сурмоқда.

Ғазо Соғлиқни сақлаш вазирлигининг охирги маълумотларига кўра, 2023 йил октябрь ойида бошланган урушдан бери 58 667 нафар фаластинлик ҳалок бўлган, 139 974 нафари жароҳат олган.

Евроиттифоқ Россияга қарши санкцияларни кучайтирди

Европа Иттифоқи ниҳоят Россияга қарши бир ой аввал келишилган навбатдаги санкциялар пакетини тасдиқлади. Бу чоралар Кремлга босимни кучайтириш ва Владимир Путинни Украина билан 30 кунлик сулҳга мажбурлашга қаратилган. 27 аъзодан иборат иттифоқ ичида фақат Словакия қарши чиқиб, 2028 йилгача Россия газидан бутунлай воз кечиш қароридан норози ва компенсация талаб қилиб келаётганди. Ниҳоят, 18-куни улар ҳам санкцияларга рози бўлди.

«ЕИ ҳозиргина Россияга қарши энг қатъий санкциялар пакетларидан бирини маъқуллади, — деди Каллас. — Биз Россиянинг даромадларини тобора қисқартириб борамиз, токи у тажовузни тўхтатишдан бошқа йўл топа олмасин».

Еврокомиссия раҳбари Урсула фон дер Ляйен эса Россия жиддий таклиф билан музокара столига ўтириши кераклигини, бундай тайёргарликни кўрсатмаётгани боис босим давом этишини билдирди.

Янги пакетдаги асосий санкциялар Россия энергетикаси ва банк секторига қаратилган.

• Европа Иттифоқи «Шимолий оқим» газ қувурларининг барча тўртта линиясидан фойдаланишни тақиқлади. Бу қувурлар Украинага бостириб киришдан аввал Германияга Россия газини етказиб беришдаги асосий йўналиш эди. Уруш бошланганидан кейин Кремль бу қувурни газ урушининг қуролига айлантириб, баҳона билан ўчириб қўйди. Кейинчалик қувур портлатилди, бироқ тўртта линиядан бири шикастланмаган бўлиб, Путин уни қайта ёқишни бир неча бор таклиф қилган. Эндиликда санкциялар амал қилаётган пайтда бу мумкин бўлмайди.
• Россиянинг «соя» танкер флотига қарши чоралар ҳам кучайтирилди — ЕИ санкциялар рўйхатига яна 105 та кемани киритди.
• Россиянинг яна 20 та банки Европада жойлашган халқаро SWIFT тўлов тизимидан узилади. Бунга қўшимча равишда, ЕИ ушбу банклар билан ҳар қандай молиявий транзакцияларни тўлиқ тақиқлайди.
• Учинчи давлатларга иккиламчи санкциялар — Кремлга чекловларни четлаб ўтишда ёрдам бераётган деб ҳисоблаган хорижий банклар ва компанияларга қарши чоралар ҳам кўзда тутилган.

Евроиттифоқ Россия нефти учун жорий этилган нарх «энг юқори қийматини» ҳам пасайтиришга келишди. Олдин у 1 баррели учун 60 доллар эди, энди у динамик тарзда белгилаб борилади — яъни ҳар доим Россия нефти бозор баҳосидан 15% паст бўлади. Бироқ нефть нархи билан боғлиқ бу ўзгариш Россияга катта таъсир кўрсатмайди. Чунки Евроиттифоқ аллақачон Россия нефти ёки нефть маҳсулотларини сотиб олмайди ва бу механизм 2023 йил февралида G7 давлатлари томонидан жорий қилинган.

Бундан ташқари, Европа Иттифоқи Хитойнинг иккита банкига Москванинг Украинага қарши тажовузини қўллаб-қувватлагани учун санкциялар киритди.

Дипломатик манбаларнинг хабар беришича, Пекин бир неча ой давомида ушбу банкларнинг санкциялар рўйхатига киритилмаслиги учун фаол ҳаракат қилган эди. Ушбу қарор Хитойнинг жавоб чораларига олиб келиши мумкин.

АҚШ: Исроил ва Сурия оташкесимга келишди

Исроил ва Сурия оташкесимга келишиб олди, дея хабар қилди АҚШнинг Туркиядаги элчиси ва Сурия бўйича махсус вакили Том Баррак. Бу келишув асосан друзлар яшайдиган ҳудудда бир неча кунлик қонли тўқнашувлар натижасида 300 дан ортиқ одам ҳалок бўлгач юз берди.

«Биз друзлар, бадавийлар ва суннийларни қуролини ташлаб, бошқа озчилик гуруҳлар билан биргаликда янги ва бирлашган Cурияни барпо этишга чақирамиз», — деди АҚШнинг Туркиядаги элчиси Том Баррак Х ижтимоий тармоғидаги баёнотида.

Барракнинг айтишича, Исроил ва Сурия Туркия, Иордания ва бошқа қўшни давлатлар қўлловида оташкесимга эришган.

Сурия жанубидаги Сувейда вилоятида тўқнашувлар бир ҳафтадан бери давом этмоқда. Можаро дастлаб бадавий жангчилари ва друз гуруҳлари ўртасида бошланган эди. Жума куни эрталаб Исроил расмийси Исроил Суриянинг жанубдаги Сувейда ҳудудига келгуси икки кун ичида чекланган миқдорда ҳукумат кучлари киришига розилик берганини билдирди.

Сурия президенти идораси жума куни кечқурун ҳукумат Сувейда жанубига тинчликни тиклаш, зўравонликларнинг қайта бошланишига йўл қўймаслик учун ҳарбий куч юборишини маълум қилди.

Ҳафтанинг бошида ҳам расмий Дамашқ друзлар ва бадавийлар ўртасидаги урушни тўхтатиш учун қўшин юборган. Аммо бу «друзларга қарши зўравонлик» сифатида кўрилиб, Исроил ҳужумларига учраган ва чоршанба кунги сулҳ асосида чекинишга мажбур бўлган эди.

Сурия етакчиси Аҳмад ал-Шаръа, АҚШ билан илиқроқ муносабатларни йўлга қўйишга интилаётган шахс сифатида, Исроилни Сурияни бўлишга уринаётганликда айблади ва друзларни ҳимоя қилишга ваъда берди.

Reuters мухбирлари Дараа вилоятида Сурия ички ишлар вазирлигининг конвойини тўхтаб турганини кўрган. Хавфсизлик манбаси уларнинг Сувейдага кириш учун рухсат кутаётганини билдирган.

Трамп, Путин ва Си Хитойда учрашиши мумкин

Хитой раиси Си Жинпинг 3 сентябр куни Пекинда бўлиб ўтадиган Иккинчи жаҳон уруши якунланишига бағишланган тантаналар доирасида АҚШ президенти Доналд Трамп ва Россия президенти Владимир Путин билан уч томонлама учрашув ташкил этиши мумкин. Бу ҳақда The Times хабар берди.

Таъкидланишича, Путин аллақачон байрам тадбирида иштирок этишини тасдиқлаган. Танланган сана Трамп Кремлга қўйган «ултиматум»нинг тугашига деярли тўғри келади: аввалроқ у Путинга Украинадаги ҳарбий ҳаракатларни тўхтатиш учун 50 кун, яъни 1 сентябргача муҳлат берганди.

Нашрнинг ёзишича, баъзи хитойлик таҳлилчилар ва жамоат арбоблари 3 сентябрдаги параддан халқаро дипломатик ҳаракат учун имконият сифатида фойдаланишга чақирмоқда.

Хитойлик фаол Цзин Цзанжун шундай деди: «Нима учун Трампнинг ташрифини ушбу парадга бағишламаслик керак? Агар у келиб, иштирок этса, бу дунё учун кучли ижобий сигнал бўлади. Хитой, Россия ва Америка раҳбарларининг ёнма-ён турган қиёфаси тинчлик ва барқарорлик рамзи бўлиши мумкин».