Гуманитар ташкилотлар Ғазода оммавий очарчилик бўлишидан огоҳлантирмоқда

100 дан ортиқ инсонпарварлик ташкилотлари ва инсон ҳуқуқлари гуруҳлари чоршанба куни Ғазода «оммавий очлик» тарқалаётганидан огоҳлантирди. Баёнотда айтилишича, Ғазога ҳар куни ўртача фақат 28 та юк машинасида инсонпарварлик ёрдами етказилади ва бу жуда кам. Исроил озиқ-овқат секторига тўсқинлик қилмаётганини, хусусан, у ерга болалар учун мўлжалланган 2000 тонна озиқ-овқат маҳсулотлари олиб келинганини даъво қилмоқда.

АҚШ ўзининг юқори мартабали элчиси эҳтимолий ўт очишни тўхтатиш ва гуманитар йўлак яратиш бўйича музокаралар олиб бориш учун Европага йўл олганини маълум қилди.

Ғазо соғлиқни сақлаш вазирлиги сўнгги икки кун ичида секторда 10 нафар катта ёшли киши очликдан вафот этганини маълум қилди. Тиббиётчиларнинг маълумотларига кўра, 2023 йил октябр ойида можаро бошланганидан бери сектор ҳудудида 111 киши очликдан вафот этган.

Ғазо шаҳридаги Шифо шифохонаси директори доктор Муҳаммад Абу Салмиянинг BBC’га маълум қилишича, сўнгги уч кун ичида бутун сектор ҳудудида 21 нафар бола тўйиб овқатланмаслик оқибатида вафот этган. Унинг сўзларига кўра, секторда 900 минг бола тўйиб овқатланмасликдан азият чекмоқда.

Исроил Ғазо аҳолисини онгли равишда очликдан ўлдираётгани ҳақидаги айбловларни бир неча бор рад этган. Исроил ҳукумати секторга озиқ-овқат ва бошқа инсонпарварлик ёрдамини киритаётганига ишонтирмоқда.

Сешанба куни Исроил мудофаа армияси вакили подполковник Надав Шошани томонидан ижтимоий тармоқда эълон қилинган кадрларда Ғазо чегарасида тўпланган 950 та юк машинасидан иборат улкан миқдордаги юкларни кўриш мумкин. «Ва бу Исроил гуманитар ёрдам олиб киришни осонлаштирганидан кейин», – деб ёзади у.

Исроил мудофаа вазирлигининг Фаластин ҳудудларида фуқаролик масалалари билан шуғулланувчи COGAT бўлинмаси душанба куни Ғазога 2000 тоннадан ортиқ болалар озиқ-овқати етказиб берилганини маълум қилди – аммо қанча вақт ичида етказиб берилганига аниқлик киритмади.

«Биз халқаро ташкилотларни болалар озиқ-овқатлари ва аралашмаларини кечиктирмасдан олиб киришни таъминлаш учун биз билан ҳаракатларни мувофиқлаштиришни давом эттиришга чақирамиз. Биз ҳамон фуқароларга инсонпарварлик ёрдами кўрсатишни таъминлаш ниятидамиз - аммо Ҳамасга эмас», – дейилади COGAT’​​нинг X ижтимоий тармоғидаги саҳифасида.

Agence France Presse агентлиги журналистлар уюшмаси душанба куни Ғазо секторидаги штатдан ташқари мухбирига очликдан ўлим таҳдид солаётганини маълум қилди.

Кўп ўтмай, AFP раҳбарияти ҳам агентликнинг Ғазодаги штатдан ташқари ходимлари чидаб бўлмас аҳволга тушиб қолганини айтди.

«Шунинг учун AFP 2024 йилнинг январ-апрел ойларида Ғазодан ўзининг штатдаги саккиз нафар ходими ва уларнинг оилаларини эвакуация қилган бўлса-да, энди қаттиқ қамалдаги ҳудудни тарк этишдаги улкан қийинчиликларга қарамай, штатдан ташқари ходимларга нисбатан ҳам худди шундай чораларни кўрмоқда», – деди AFP раҳбарияти ва Исроил расмийларини эвакуацияга ёрдам беришга чақирди.

Исроил Ғазо секторининг бутун периметрини назорат қилиб, унга хорижий журналистларни кузатувчисиз киритмай келмоқда.

Фаластин томони гуманитар ёрдамни тақсимлаш ва қўриқлаш учун махсус ташкил этилган Американинг Gaza Humanitarian Foundation (GHF) фирмасининг исроиллик ҳарбийлари ва қўриқчиларини ёрдам тарқатиш пунктлари олдида тўпланган одамларни тинимсиз ўққа тутиб, ўлдираётганликда айбламоқда.

Haaretz газетаси ва Economist журнали мухбири, британиялик-исроиллик журналист Аншел Пфеффер BBC эфирида исроиллик ҳарбийлар ҳамроҳлигида Хон Юнусдаги шундай пункт яқинида бўлиб, тақсимлаш пунктига бостириб келаётган оломонни кўрганини айтди.

Пфеффернинг сўзларига кўра, америкалик қўриқчилар одамларни ушлаб туришга ва ҳавога ўқ узиш орқали тартибни сақлашга ҳаракат қилган – унга бу жанговар патронлар билан эмаслиги айтилган – шунингдек, кўздан ёш оқизувчи газдан фойдаланилган.

«Қайсидир лаҳзада вазият назоратдан чиқиб кетди ва улар ортга чекинди, шундан кейин қутиларни олдиндагилар ёрдамида тортиб олишди», – дейди Пфеффер.

БМТ Исроилдан келаётган юкларни чегара пунктлари ҳудудида ғазолик ҳайдовчилар ёрдамида йиғиш ва ҳарбий ҳудудлар орқали ташишга рухсат олиш қийинлигини бир неча бор таъкидлаган.

Ҳарбий ҳаракатлар давом этаётгани, йўллар жиддий шикастлангани ва ёқилғи тақчиллиги муаммоларни янада кучайтирди. Баъзан қуролланган тўдаларнинг ҳаракатлари туфайли операцияларни тўхтатишга тўғри келган. Бу муаммолар ҳамон сақланиб қолмоқда, аммо энди БМТ асосий муаммо сифатида ЦАҲАЛдан фаластинликлар ёрдам олиш вақтида ўққа тутилмаслигига кафолат ололмаслигини кўрмоқда. Ҳар сафар уларнинг жамоалари ўтиш жойларида ёрдам йиғишга ҳаракат қилганда, БМТ ходимларининг сўзларига кўра, уларнинг юк машиналарига тинч аҳоли яқинлашади ва улар ўққа тутилади.

Бу «ҳарбийлар жангга кирмаслиги ва келмаслиги ҳақида бир неча бор ваъда берилганига қарамай» содир бўлмоқда, – деди БМТ бош котиби матбуот котиби Стефан Дюжаррик.

БМТнинг Инсон ҳуқуқлари бўйича олий комиссари бошқармасининг таъкидлашича, GHF иш бошлаган 27 майдан бери гуманитар ёрдам олишга уринган 1054 киши ўлдирилган ёки тирбандликда ҳалок бўлган: 766 киши GHF пунктлари яқинида ва 288 киши БМТ ва бошқа ташкилотларнинг пунктлари ва карвонлари яқинида.

«Бизнинг маълумотларимиз жойлардаги кўплаб ишончли манбалар, жумладан, шифокорлар, гуманитар ва инсон ҳуқуқлари ташкилотлари маълумотларига асосланган. Улар ҳали ҳам бизнинг қатъий методикамиз бўйича текширилмоқда», – дея таъкидлади БМТ Инсон ҳуқуқлари бўйича олий комиссари бошқармаси.

Якшанба куни Ҳамас соғлиқни сақлаш вазирлиги Ғазо сектори шимолида БМТдан ёрдам карвонини кутаётган камида 67 киши ўлдирилганини маълум қилди. Бир кун аввал, уларнинг маълумотларига кўра, сектор жанубидаги иккита тақсимлаш пунктида камида 39 киши ҳалок бўлганди. Сўнгги бир ярим ҳафта ичида Фаластин томони камида олтита шунга ўхшаш ҳодиса ҳақида хабар берди.

Исроил ва GHF бу маълумотларга эътироз билдирмоқда. Исроил ёрдамни тақсимлаш GHF орқали йўлга қўйилганини Ҳамасни инсонпарварлик ёрдамини ўғирлаш имкониятидан маҳрум қилиш зарурати билан тушунтиради. БМТ эса ГҲФ билан «ахлоқий сабабларга кўра» ишлашдан бош тортмоқда.