3,6 mlrd dollarlik oltin sotuvi va 9 barobardan ko‘proqqa qisqargan gaz importi – O‘zbekiston tashqi savdosi sharhi

2025 yil yanvar-mart oylarida O‘zbekistonning tashqi savdo aylanmasi 17,3 mlrd dollarni tashkil etdi. Bu 2024 yilning mos davriga nisbatan 1 mlrd 371 mln dollarga yoki 8,6 foizga ko‘p.

Bunda eksport hajmi 8,1 mlrd dollar (+24,4 foiz), import hajmi esa 9,2 mlrd dollar (-2,3 foiz) bo‘lgan. Tashqi savdo salbiy saldosi esa 1,08 mlrd dollargacha qisqargan. 

Birinchi chorakda tashqi savdo aylanmasining salmoqli qismi Xitoy (17,5 foiz), Rossiya (14,9) Qozog‘iston (5,9 foiz), Turkiya (3,5 foiz) va Janubiy Koreya (2,4 foiz) bilan qayd etilgan.

Eksport

Hisobot davrida 3 mlrd 570 mln dollarlik oltin sotilgan. Bu umumiy eksportning 44 foizini tashkil etadi. Shuningdek, eksport tarkibida sanoat tovarlari (11,1 foiz), oziq-ovqat mahsulotlari va tirik hayvonlar (5,8 foiz), kimyoviy vositalar (5,2 foiz) va turli xil tayyor buyumlar (3,5 foiz) ham sezilarli ulushga ega bo‘lgan.

Tashqi savdo aylanmasida tovarlar va xizmatlar eksporti bo‘yicha asosiy hamkorlar Rossiya (10,9 foiz), XXR (5,6 foiz), Afg‘oniston (3,9 foiz), Qozog‘iston (3,8 foiz), Turkiya (3,1 foiz), Fransiya (2,7 foiz), BAA (1,8 foiz), Tojikiston (1,3 foiz), Qirg‘iz Respublikasi (1,2 foiz) va Pokiston (1,1 foiz) kabi davlatlar bo‘lgan. Ularning umumiy eksportdagi ulushi 35,4 foizni tashkil etadi.

Mamlakat ichida gaz tanqisligi bilan bog‘liq vaziyat yomonlashib borayotganiga qaramay eksport oshishda davom etyapti. Birinchi chorakda 94 mln dollarlik gaz sotilgan bo‘lib, bu o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 2,5 barobarga ko‘p. Bundan tashqari, 109 mln dollarlik neft va neft mahsulotlari (-15,7 foiz), 49 mln dollarlik elektr toki (+12,6 foiz) eksporti ham amalga oshirilgan.

Hisobot davrida qariyb 77 mln dollarlik avtomobil sotilgan. Bu 2024 yilga nisbatan 21,2 foizga kam. Shuningdek, 629 dollarlik to‘qimachilik mahsulotlari eksport qilingan.

Import

Import tarkibida eng katta ulush mashinalar va transport asbob-uskunalari (35,1 foiz), sanoat tovarlari (16,2 foiz) hamda kimyoviy vositalar va shunga o‘xshash mahsulotlar (13,1 foiz) hisobiga to‘g‘ri kelgan. Umumiy importning 2/3 qismi 7 ta davlatdan amalga oshirilgan:

• Xitoy – 27,9 foiz;
• Rossiya – 18,4 foiz;
• Qozog‘iston – 7,8 foiz;
• Janubiy Koreya – 4,4 foiz;
• Turkiya – 3,9 foiz;
• Germaniya – 3,4 foiz;
• Hindiston – 2,7 foiz.

E’tiborga molik jihati, gaz importi keskin qisqargan. Birinchi chorakda 38 mln dollarlik gaz sotib olingan, bu o‘tgan yilgi ko‘rsatkichning atigi 11,7 foizini tashkil etadi. Shuningdek, avtomobil olib kirish ham sezilarli darajada qisqarib ketgan. Jumladan, yanvar-mart oylari davomida 671 mln dollarlik (-30,7 foiz) mashina import qilingan.