“Бу аввалги G7 эмас” — Американинг дўстлари Вашингтон билан божлар масаласида келишувга эришмоқчи

20-22 май кунлари Канаданинг Банф шаҳрида G7 (“Еттилик гуруҳи”) давлатлари молия вазирлари ва марказий банк раҳбарлари йиғилиши бўлиб ўтмоқда.

АҚШ, Британия, Канада, Италия, Германия, Франция ва Япония молия раҳбарлари бу сафарги йиғилишда глобал иқтисодиёт, иқтисодий хавфсизлик ва барқарорлик, Украинадаги вазият, молиявий жиноятлар ва сунъий интеллект масалаларини муҳокама қилмоқчи.

Пайшанбагача давом этадиган тадбирда иштирокчилар Украина бўйича умумий позицияга келишга ҳаракат қилади, бозор қонунларига зид амалиётлар ҳам кун тартибидаги мавзулардан бири бўлади, деб ёзади AFP.

Украина молия вазири Сергий Марченко ҳам тадбирда иштирок этади.

Мазкур музокаралар G7 давлатларининг Украина урушига нисбатан ёндашувида ноаниқлик кучайган бир пайтда бўлиб ўтмоқда. Бу айниқса Трамп бу йил қайта президентликка келганидан сўнг сезилди.

AFP таҳлилчиларининг фикрича, илгари бир ёқадан бош чиқарган G7 эндиликда Трампнинг Россияга мурожаат қилиши, иттифоқчилар ва рақибларга бирдек бож жорий этиши фонида пароканда бўлмоқда.

Душанба куни Трамп ва Россия президенти Владимир Путин ўртасида кечган телефон мулоқоти кутилган натижаларни бермади ва кўплаб танқидларга сабаб бўлди.

Банфда ўтаётган G7 йиғилишида АҚШ иштирокига яқин манбанинг айтишича, Вашингтон “номига баёнот бермоқчи эмас”. Ҳар қандай келишув Трамп маъмуриятининг устувор йўналишларига мос бўлиши керак.

АҚШ молия вазири вакили Скотт Бессент бу сафарги учрашувда G7 гуруҳини “асосий мақсадларга қайтишга, G7 ва унга кирмайдиган мамлакатлардаги иқтисодий номутаносибликлар ва бозор тамойилларига зид амалиётларга қарши чора кўришга” ундашини билдирди.

Гуруҳ савдо, хавфсизлик ва иқлим ўзгариши каби масалалар бўйича сиёсат ва ечимларни муҳокама қилаётган бир пайтда, таҳлилчилар раҳбарлар ўртасидаги ички келишмовчиликлар ҳақида гапирмоқда.

“Бу одатдаги G7 эмас”, – деди Вашингтонда жойлашган Атлантика кенгаши ақл маркази директори ўринбосари Аная Кумар. Унинг айтишича, одатда G7 йиғилишлари асосий сиёсий йўналишлар, масалан, Россияга қарши санкциялар атрофида айланса-да, Трампнинг бож сиёсати иқтисодий тусдаги хавотирларни кучайтирган.

Ўтган ой Халқаро валюта жамғармаси тарифлар таъсири туфайли глобал ўсиш прогнозини камайтирган эди. АҚШнинг Канада каби асосий савдо ҳамкорларида ўсиш истиқболлари камайган.

Расмийлар бу ҳафта янги савдо битимлари эълон қилинишини кутмаётган бўлсалар-да, музокараларда муайян силжишлар борлигини айтишмоқда. Банфдаги учрашув эса умумий нуқтайи назарни топиш учун яна бир имконият бўлиши мумкин.

Вазирлар айниқса Хитой билан кескин бож жанжалларини юмшатишда муҳим рол ўйнаган Бессентга эътибор қаратишади.

Reuters'га кўра, Япония, Германия, Франция ва Италия АҚШ бож ставкаларининг 20 фоиздан юқорига, икки баробар оширилиши хавфи билан дуч келмоқда. Британия эса чекланган савдо битимини тузди, бироқ кўп маҳсулотларида 10 фоизли АҚШ божлари сақланиб қолмоқда. Мезбон Канада эса ҳануз Трамп томонидан қўйилган 25 фоизлик бож билан курашяпти.

“Ҳеч ким АҚШ G7 ва бошқа иттифоқчиларга алоҳида, қулайроқ тартиб жорий қилишини кутмаяпти,” – деди Вашингтондаги Атлантика кенгашининг Геоиқтисодиёт маркази директори ўринбосари Чарлз Личфилд.

Личфилднинг айтишича, қолган олти давлат вазирлари эҳтимол Бессентга АҚШнинг энг яқин иттифоқчилари эканликларини эслатишади ва АҚШнинг Хитойга босим ўтказиш талаблари уларнинг ўзлари АҚШ босими остида қолаётган бир пайтда ноўрин эканини билдиради.

АҚШ Молия вазири Бессент бошқа давлатлардан ўз иқтисодиётларидаги номутаносибликлар ва бозор тамойилларига зид амалиётларга қарши чоралар кўришни, Хитойнинг давлат бошқарувидаги иқтисодий моделига қарши биргаликда курашишни сўрашини билдирди.

“G7 давлатлари ишчиларимиз ва фирмаларимизни Хитойнинг ноҳақ амалиётларидан ҳимоя қилиш учун биргаликда ҳаракат қилиши лозим”, – деди у.

Ҳеж фонди собиқ менежери бўлган Бессент Хитойнинг ортиқча ишлаб чиқариш қувватларини рағбатлантирувчи сиёсатини ва субсидияланган маҳсулотлар билан бозорларни тўлдираётганини мунтазам танқид қилиб келади.

“Бессент Трампнинг савдо кун тартибида мувозанатлаштирувчи куч сифатида кўрилади. G7 вазирлари ундан савдо борасидаги сиёсатни юмшатишга ҳаракат қилишни сўрашади”, дейди АҚШ Молия вазирлиги ва Халқаро валюта жамғармасининг собиқ расмийси Марк Собел.

Мазкур учрашув июнда бўлиб ўтадиган G7 раҳбарлар саммитига тайёргарлик босқичи ҳисобланади.

G7 давлатлари раҳбарларининг бу йилги саммити июн ойида Канаданинг Алберта штати Кананаскис шаҳрида бўлиб ўтади. Унга Украина президенти Володимир Зеленский ҳам таклиф этилган.