“Ўзимиз чиқарган қоидага ўзимиз амал қилмаяпмиз” — шаҳарсоз Тошкентнинг бош режаси ўзгараётгани ҳақида

Пойтахтнинг 20 йилга мўлжалланган бош режаси кенг жамоатчилик иштирокисиз ўзгартирилиши хато бўлади, ташаббускорлар бунинг учун етарлича асослар келтириши ва бу асослар очиқ муҳокама қилиниши лозим, дейди Германияда фаолият юритувчи шаҳарсоз Ҳусан Муқимов. Унинг айтишича, “буни 10-15 та одам бир хонага кириб ҳал қилиши керак эмас”.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

Узоқ йиллар кутилиб, қабул қилинганига 7 ой бўлган Тошкент шаҳрининг 2045 йилгача мўлжалланган бош режасига ўзгартириш киритилади. Бу ҳақда Қурилиш вазирлиги маълум қилди.

Вазирлик бош режа “такомиллаштирилиши”ни эълон қиларкан, бундай қарорга келингани ҳақида кенг жамоатчиликни фақатгина ОАВ аралашувидан кейингина хабардор қилди.

Аввалига, бундай янгилик кутилаётгани ҳақида қурилиш соҳасидаги тадбиркор Мурод Назаров айганди. Шундан кейин қурилиш вазири ўринбосари Даврон Одилов Kun.uz мухбирининг саволларига жавобан, негадир, бош режага ўзгартишлар киритиш масаласи “кун тартибида эмас”лигини айтди. Интервюдан кейин вазирлик бош режанинг такомиллаштирилиши алоҳида тадбиркорнинг хоҳишига кўра эмас, балки илмий ёндашувлар ва жамоатчилик фикри асосида бўлишини айтиб баёнот берди.

Kun.uz бу мавзу борасидаги саволлар билан Германияда истиқомат қилаётган шаҳарсоз Ҳусан Муқимов билан интервю ўтказди.

“Битта хонада 8-10 нафар шаҳарсоз ўтириб, буни ҳал қилиши керакмас”

Муқимов ҳукуматнинг 2024 йил декабрдаги 880-сонли қарори билан тасдиқланган пойтахт бош режаси кўпроқ ердан фойдаланиш ёки ерни ишлатиш харитасига ўхшаб кетишини айтади.

“Генпланда аслида кўпроқ аниқ чегаралар, аниқ структуралар, ривожланишлар аниқ кўрсатилган бўлиши керак. Бу ерда (Германия назарда тутилмоқда – таҳр.) кўпроқ LUP (Land Use Plan – ердан фойдаланиш режаси), LUM (Land Use Map – ердан фойдаланиш харитаси) дейди, шунақа деб тушундим. Лекин катта меҳнат қилинган, буни алоҳида таъкидлаб ўтиш керак. Бош режа 7 йил давомида ишлаб чиқилди дейиляпти, лекин бу узоқ муддат эмас, бундай кўламдаги иш учун 7 йил вақт кетиши нормал ҳолат”, – деди у.

Ҳукумат даражасида тасдиқланиб бўлинган ҳужжатга ўзгартириш киритиш тўғрими? Бу борада шаҳарсознинг фикрича қуйидагича.

“Агар мен назарда тутаётган ердан фойдаланиш харитаси ёки режаси бўлаётган бўлса, унга ўзгартириш киритишингиз мумкин. Бу ҳамма вақт ўзгариб, ривожланиб келадиган, ўзига хос режа. Лекин асосий масала шундаки, “бу ўзгариш қандай қилиб киритилиши керак?” деган савол бор. Бу ўзгартириш киритилишининг асосий критерийларидан бири – жамоатчилик, аҳоли билан муҳокама қилиниб, ҳар хил жойларда кўргазмалар ёки форумлар ташкил қилиниб, фикрлар ўрганилиб, кейин ўзгартириш киритиш керак.

Яъни асосланган, аргументлашган, ҳамма нарсани ўша жойда кўрсатиб, исботлаб, кераклигини кўрсатгандан кейин ўзгартиришса бўлади. Агар мумкинми деган саволга қисқа жавоб берсам, мумкин. Қандай қилиб? Албатта, мутахассисларни жалб қилган ҳолда юқорида айтиб ўтган талабларни бажариш керак бўлади.

Қайсидир битта хонада 10-15 нафар шаҳарсоз ўтириб, бу нарсани ҳал қилиши керак эмас. Тўғри, улар мутахассис, улар ўзининг ёндашувини, ўзининг қарашини беради. Лекин кейин лойиҳа оммага ошкор қилиниши, омма уни кўриб чиқиши, фикрини билдириши, кейин билдирилган фикрлар асосида қайтиб кўриб чиқилиши, ана шу жараён уч-тўрт марта давом этиши керак.

Мана шу жараён бўлмасдан туриб, лойиҳани бир нечта идора ва ташкилотлар ўзлари тайёрлаб, охирида “мана, бош режани тасдиқладик” деб газетага эълон бериш – бу якуний натижани эълон қилиб қўйиш холос. Одамлар маҳалласига баланд бино қуришга рухсат берилганини токи қурувчи келиб, ҳудудни ўраб олганидан кейингина билиши керак эмас”, – деди у.

Маълумот учун, Тошкент бош режасини ишлаб чиқишга масъул ташкилот – “ТошкентбошпланЛИТИ” директори ўринбосари Шерзод Зияев Kun.uz'га берган интервюсида пойтахт бош режасининг техник-иқтисодий асослари 1991 йилда тасдиқланиб, 2010 йилга келиб янгиланишга эҳтиёж туғилганини айтган. Яъни бош режани янгилаш вазифасининг кун тартибига чиқиши 2010 йиллар бошига бориб тақалади.

Ҳамма дарахтларни ёппасига кесмасдан қурилиш қилса ҳам бўлади

Муқимов Тошкентда қурилишлар сабаб яшиллик ими-жимида йўқ қилинаётганига эътибор қаратди ва Миробод туманидаги эски ҳарбий госпитал ҳудудида катта қурилишлар ортидан кўплаб дарахтлар йўқ қилинганини эслади.

“Яхши ҳудудни текислаб ташлашган. Қурилиш коэффициенти бор, масалан, сиз ҳудуднинг барча қисмига қурилиш қилолмайсиз, қанчадир қисмини яшиллаштиришингиз, ландшафт архитектурасини қилишингиз керак. Шу даражада шартмиди шу дарахтларни умуман кесиб ташлаб, яна қайтадан экиб, яна ўша жойга яшиллик қилиш? Аввалбошдан шуни ўйлаб лойиҳаласа бўлмасмиди?

Бошидан ўйлаб, барибир нечадир фоизга қурилиш қила олади, ҳамма жойга қурилиш қилолмайди. Ҳамма вақт ҳам дарахтларни кесиб ташлаш шарт эмас. Ҳудуднинг 65 фоиз қисмига қурилиш қилган тақдирда ҳам, қолган 35 фоиз қисмини яна кейин яшиллаштириш керак. Нимага керак уни кесиб ташлаб, қайтадан яна дарахт экиб? Ундан кўра шу бор дарахтларни, яшил ҳудудни сақлаб қолган ҳолда, қолган қисмига архитекторлар, режа қиладиган одамлар, ўша мастер-план қиладиган одамлар чиройли қилиб, мутахассислар лойиҳаласа бўларди”, – деди Муқимов.

“Ўзимиз белгилаган қоидаларга ўзимиз амал қилайлик”

Шаҳарсознинг сўзларига кўра, амалдаги шаҳарсозлик ва қурилиш меъёрларида жуда кўплаб норматив қоидалар аллақачон бор, ҳамма гап – уларга қанчалик амал қилишда.

“Бош режада ҳам кўрсатилган, “шунча қаватдан юқори қилмайсан” деб. Лекин шунча чегаралар бўла туриб, яна шу нарса лойиҳаланаётгани, бу айтганингиздек, балки ўша тадбиркорлар тарафига кўпроқ ҳал қилинаётган бўлиши мумкин. Ўзимиз ёзган қоидаларга ўзимиз амал қилишимиз керак-да”, – дейди у.

Ҳусан Муқимовнинг айтишича, Тошкентда ҳар-ҳар жойда осмонўпар бинолар қуриш шаҳарнинг архитектуравий қиёфаси бузилишига олиб келади. Мутахассис айнан осмонўпар бинолар масаласини алоҳида, жиддий тарзда кўриб чиқиш тарафдори.

Суҳбат давомида шаҳарсоз Германияда қурилиш давомида яшилликка қандай муносабат қилиниши ва мавзуга оид бошқа масалалардаги фикри билан ҳам бўлишди. Тўлиқ видеони юқоридаги ҳавола орқали томоша қилишингиз мумкин.

Дилшода Шомирзаева суҳбатлашди.